Маш тогтворгүй цаг үед амьдарч байна даа гэж бодох нь улиг домог болсон зүйл. Дэлхий ертөнц урьд нь ийм таашгүй байгаагүй гэж ярилцдаг. Ийм үгэнд болгоомжтой, магадгүй үл итгэсэн хариулт ирэх байх. Болгоомжтой байх нь ч аргагүй. Ертөнц үргэлж тогтворгүй байсаар ирсэн агаад ирээдүй угаасаа таашгүй зүйл. Гэхдээ бидний өнөөгийн зовнил хавьгүй түгшүүртэй болжээ. Өөр зүйл биш юм гэхэд 1914 оноос эхэлсэн зуун үүнийг бидэнд сануулах нь дамжиггүй.
Энэ бүхнээс үзэхэд үндсэн өөрчлөлт явагдаж байгаа нь хаана амьдардгаас үл хамааран бидний өөрсдийн ирээдүй, үр хүүхдийн маань ирээдүйд бодит учир холбогдолтой. Эдийн засаг, нийгэм, хүн ам зүйн өөрчлөлт бүгд технологийн түргэн дэвшилтэй уялдаж, дэлхий нийтэд нөлөөлж буй нь өнөөгийн амьдарч байгаа цаг үеийг маань өмнөхөөс ялгаруулж байж магадгүй. Үүнээс үүдэн бид “ер бусын тодорхойгүй байдал”-ын тухай хаа сайгүй ярьцгааж, “геополитик”-ийн тайлбарын эрэлт, үнэ цэн нэмэгдсэн байх.
Тим Маршалл ийм яриа хэлэлцүүлэгт санаагаа нэмэрлэхэд мэргэжил, мэдлэгийн хувьд маш сайн бэлтгэгдсэн хүн. Тэрбээр сүүлийн хорин таван жилд болсон хамгийн ээдрээтэй хэрэг явдлуудад биеэр оролцжээ. Түүний Удиртгалаас үзэхэд Балкан, Афганистан, Сирийн фронтын шугаман дээр байсан аж. Тэрээр түүхээс улбаалсан угтвар нөхцөл, найдвар, болгоомжлол зэргийг бүхэлд нь тооцож үзсэнээр шийдэл хийгээд үйл явдал, олон улсын мөргөлдөөн хийгээд иргэний дайны шалтгааныг ойлгож болох ба тэдгээр нь угтаа биет хүрээлэл буюу хүн, нийгэм, улс орнуудын оршин буй газарзүйгээр тодорхойлогддогийг ойлгожээ.
Энэ номд бидний аюулгүй, сайн сайхан байдалд нэн ач холбогдолтой, сайтар тунгаасан ажиглалт олон бий. Украин дахь Оросын ажиллагаанд юу нөлөөлөв? Бид (Өрнөдийнхөн) үүнийг таамаглаж чадаагүй юу? Тийм бол, яагаад? Москвагийн түрэлт одоо хаа хүрэх вэ? Хятад улс нутгийнхаа хилийн зааг дотор аюулгүй оршиж чадна гэдэг дүгнэлт хийсэн болов уу, тийм бол энэ нь Бээжингийн зүгээс тэнгисийн хүчний харьцаа болон АНУ-д хандах бодлогод хэрхэн нөлөөлөх вэ? Энэ байдал Энэтхэг, Япон зэрэг бүс нутгийн бусад улс оронд ямар учир холбогдолтой вэ? 200 гаруй жилийн туршид АНУ газарзүйн таатай орчин, байгалийн баялгийн ивээл дунд хөгжиж ирсэн. Одоо ч тус улс нефть, хийн асар их нөөцтэй. Энэ байдал дэлхийн бодлогод нь нөлөөлөх үү? АНУ ер бусын хүчин чадал, уян хатан бодлоготой атал яагаад Америкийн уналтын талаар газар сайгүй ярих болов? Хойд Африк, Ойрхи Дорнод, Өмнөд Ази дахь хуваагдал, зөрчлийг зохицуулах боломжгүй юу, өөрөөр хэлбэл бидний ирээдүйд ямар нэг найдвар байна уу? Эцэст нь хэлэхэд дэлхийн томоохон эдийн засгуудын нэг болох манай Нэгдсэн хаант улсын хувьд хамгийн чухал нь: Европынхонтой хөрш зэргэлдээ (зэргэлдээ бус, бүр ойртсон ч байж магад) оршиж буй тодорхойгүй байдал хийгээд мөргөлдөөнд хэрхэн хандаж байна вэ? Тимийн тодотгосноор сүүлийн далан жилд (ялангуяа 1991 оноос хойш) Европ энх амгалан, хөгжил цэцэглэлтэд дэндүү дасжээ. Үүнийг бид баталгаатай зүйл гэж хэт итгэх эрсдэл нүүрлээд байна уу? Бидний эргэн тойронд юу болж байгааг бид ойлгож чаддаг хэвээр байна уу?
Та эдгээр асуултын хариуг эргэцүүлдэг бол энэ номыг уншигтун.
Сэр Жон Скарлэтт
Нууц тагнуулын албаны (MI6)
дарга асан, 2004-2009
Монгол
